Ergens rond dit moment (als in: dagen) arriveren we bij DYE2. Een enorme verlaten radarbasis, midden op de ijskap. Je schijnt je amper voor te kunnen stellen dat het er is en waar het voor diende. Nog een bizarre gedachte: DYE2 was niet alleen!

Groenland heeft een grote strategische waarde op het wereldtoneel. Via Groenland kan een vliegtuig proberen ongezien Noord Amerika te bereiken en in de koude oorlog legde men daarom de DEW lijn aan. Een duizenden kilometers lange keten van radarstations door het poolgebied die constant zochten naar inkomende vliegtuigen en raketten met een kernwapen. Zo voorkwam men een verrassingsaanval. In die bizarre tijd besloot het Amerikaanse leger op de ijskap enkele stations te zetten.

Gebouwd op enorme poten torenden ze boven de ijskap uit en konden 'opgekrikt' worden als ze wegzakten. Honderden militairen dienden in de loop der jaren op deze plek, leefden en werkten ver weg van alles. Eind jaren '80 werd het station verlaten. Satellieten hadden toen al de waarschuwingsfunctie overgenomen.

DYE2 is niet het hele jaar verlaten. In het voorjaar legt het Amerikaanse leger er een landingsbaan op het ijs aan waar piloten oefenen met landen op ijzige runways. Zo houden ze de vaardigheden op peil om later in het jaar op Antarctica basissen te bevoorraden.

DYE2 heeft ook een Russische tegenhanger, deze staat op al net zo'n afgelegen en geïsoleerde plaats. De DUGA radar staat bij Tsjernobyl in Oekraïne, eigenlijk is het enorme elektrische vermogen dat de radar nodig had de reden waarom de kerncentrale van Tsjernobyl gebouwd is. 

In 2018 bezocht ik de DUGA (er zullen wereldwijd niet veel mensen DUGA en DYE2 bezocht hebben!). DUGA is verlaten doordat het gebied na de kernramp in Tsjernobyl in 1986 nucleair besmet raakte waardoor het er nog altijd zonder voorzorgsmaatregelen levensgevaarlijk is. We troffen een gigantische hekvormige radar van 115 meter hoog en 500 meter lang aan. Totaal anders qua concept als DYE2 maar minstens net zo bizar. Tussen de bomen hingen kilometers microfilm, bij de evacuatie daar opgehangen ter vernietiging zodat vastgelegde gegevens niet uitlekten. De nucleair besmette filmstroken konden niet meegenomen worden.

DYE2 en DUGA leren ons samen wijze lessen:

Als mensheid zijn we tot extremen gegaan in wapenontwikkeling, waarmee totale vernietiging zo plotseling en volledig kan komen dat je op extreme plaatsen waarschuwingssystemen moet maken. Waarom willen we dat überhaupt kunnen?

DYE2, op een smeltende ijskap, leert dat we een stuk beter voor onze aarde mogen zorgen en DUGA, in een onleefbare geworden nucleair besmet gebied, laat zien dat bij een kernoorlog echt niemand zich winnaar zal voelen.

Twee iconen. Laten we naar de lessen die ze ons stilzwijgend leren luisteren. Zeker nu.

Wil je ons een extra warm gevoel geven als wij op de ijskap zijn? Dat kan: jouw donatie aan de Make-a-Wish foundation maak je ook eenvoudig via www.icewish.nl.

Het volgende blog lees je op zaterdag 9 september, ik beantwoord dan de meest gestelde vraag: hoe doe je in vredesnaam je behoefte!

Wees gerust: ik heb niet ineens wel bereik op de ijskap. Dit blog is voor vertrek geschreven en wordt automatisch gepubliceerd.